Besnijdenisregisters 1697-1811

De joodse gemeente was, in tegenstelling tot de christelijke kerkgenootschappen, niet verplicht de geboortes binnen hun gemeente te registreren.

De vader of alleenstaande moeder verzocht een mohel, een besnijder, om zijn of haar zoon op de achtste dag na de geboorte te besnijden. De besnijder was een privépersoon en niet in dienst van de joodse gemeente. De besnijder hield de besnijdenissen bij in een boekje dat zijn eigendom bleef.

De meeste registers zijn verloren gegaan, maar iets meer dan honderd exemplaren zijn via bijvoorbeeld schenking of koop later toch bij de joodse gemeente of bij de stad Amsterdam terechtgekomen.

De besnijders schreven in het Hebreeuws, heel soms met een beknopte Nederlandse vertaling. Ze gebruikten de joodse jaartelling die erg afwijkt van de christelijke jaartelling. De vaders van de besneden zonen worden bijna altijd genoemd, de moeders bijna nooit. Soms werd een jongen na de achtste dag besneden, dit werd altijd vermeld.

Stappenplan

Jits van Straten heeft in 2004 alle inschrijvingen en dateringen vertaald en gepubliceerd in Besnijdenissen en geboorten in Amsterdam 1697-1811. Dit boek is te raadplegen in het informatiecentrum van het Stadsarchief. Er is geen digitaal doorzoekbare database van de besnijdenisregisters.

Het boek Besnijdenissen en geboorten in Amsterdam 1697-1811 is onmisbaar voor onderzoek in de besnijdenisregisters. Het bevat een alfabetische lijst van alle besneden jongens met de namen van hun vaders, tabellen om de joodse datum om te rekenen en een lijst met veel gebruikte afkortingen.

Bijzonderheden

De na 1811 door joden aangenomen achternamen komen zelden voor in de besnijdenisregisters. In de meeste gevallen gebruikten de vaders voor 1811 geen achternamen of werden achternamen geregistreerd die alleen binnen de joodse gemeente bekend waren.

Voorbeeld van een registratie

Uitsnede uit scan A28065000006