Bevolkingsregistratie 1851-1994

In 1849 werd door de Gemeentewet bepaald dat alle gemeenten in Nederland een bevolkingsboekhouding moesten bijhouden. Bij Koninklijk Besluit van 22 december 1849 werd bepaald dat het bevolkingsregister vanaf 1850 verplicht werd gesteld. De volkstelling van 1849/1850 werd in Amsterdam als beginpunt genomen om een serie registers op te kunnen zetten.

Vanaf 1851 hielden ambtenaren in het bevolkingsregister precies bij wie er in Amsterdam woonde. Ze registreerden alle Amsterdammers in dikke boeken, geordend op adres. Het bevolkingsregister is daarom een goede bron om te ontdekken waar iemand woonde en met wie. In de registers staan per adres de namen van de bewoners met hun geboortedatum, plaats in het gezin, beroep, godsdienst en datum van verhuizen of overlijden. Wijzigingen in de gegevens werden erbij geschreven. Verhuisde iemand binnen Amsterdam, dan verhuisde zijn inschrijving naar het boekdeel met het nieuwe adres.

Omdat de boeken na een aantal jaren vol raakten, begon de gemeente drie keer een nieuwe reeks. Het register van 1851 is bijgewerkt tot 1864. Toen begon een nieuw register en dat gebeurde in 1874 nogmaals. Dat laatste deel is bijgewerkt tot 1892.

Stappenplan

Deze bron is op naam doorzoekbaar gemaakt via onze Indexen. Het kan nuttig zijn de oorspronkelijke persoonsnamenindex naar het inschrijvingsregister te volgen. Volg onderstaand stappenplan:

1. Gebruik de persoonsnamenindex om de juiste persoon op te zoeken. Zoek het inventarisnummer op dat de achternaam van de gezochte persoon bevat;

2. Blader door de scans tot bij de gezochte persoon;

3. Noteer de verwijzing in de kolommen achter de naam. Voorbeeld: V / 1 / 102 . De kolommen staan achtereenvolgens voor: buurtnummer / afdeling / blad;

4. Sluit de persoonsnamenindex en open het inventarisnummer van de betreffende buurt;

5. Blader naar het juiste blad en zoek de inschrijving op de linkerpagina.

Bijzonderheden

• In de persoonsnamenindex is geen geboortedatum opgenomen. In het geval van meerdere personen met dezelfde naam moet dus meerdere keren een verwijzing worden gevolgd om de juiste persoon te treffen.

Voorbeeld van een registratie

We zoeken Anna Calo, geb. 1841 in Amsterdam. Via de persoonsnamenindex, in inventarisnummer 1000, vinden we twee inschrijvingen van Anna Calo.

Dit kan betekenen dat er ofwel twee Anna Calo's gelijktijdig in Amsterdam woonden, of dat het om dezelfde Anna Calo gaat die in deze periode is verhuisd. Voor beide rijen noteren we de verwijzingen V / 1 / 102 én W / 2 / 619.

Bij de eerste verwijzing, V/1/102 (inventarisnummer 556), vinden we een Anna Calo van 1841 op de Rapenburgerstraat 92 (later omgenummerd naar 540). Achter haar naam staat, zoals gezegd, haar geboortejaar, gevolgd door de huwelijkse staat (ongehuwd), haar religie P.Israel. (Portugees Israelitisch = Sefardisch Joods) en haar beroep (geen). Hierachter volgen data die gaan over de in- en uitschrijving op dit adres - en van en naar welk adres er werd overgeschreven.

Bij de tweede verwijzing, W/2/619 (inventarisnummer 570), vinden we een Anna Calo, eveneens van 1841, op de Kerkstraat 35 (later omgenummerd naar 287). Bij deze inschrijving staat Anna in een rijtje met personen met dezelfde achternaam, met geboortedata rond die van haar, voorafgegaan door een Rachel Coelho. Afgaande op haar geboortejaar en huwelijkse staat, namelijk (W)eduwe, lijkt dit een samenstelling van het gezin in de periode 1853 te zijn.